Đề tài NCKH 2014 - ỨNG DỤNG PHẦN MỀM EMFAC 2007 NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA TỐC ĐỘ CHUYỂN ĐỘNG TỚI HỆ SỐ PHÁT THẢI CỦA XE MÁY

Hiện nay, trên thế giới các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội diễn ra một cách mạnh mẽ, đặc biệt là việc đô thị hóa ở các thành phố lớn. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực đạt được thì cũng không ít tác động tiêu cực bắt nguồn từ các hoạt động trên, đó là sức ép về ô nhiễm môi trường. Từ việc hoạt động sản xuất của khu công nghiệp, nhà máy, phương tiện vận tải mà các loại rác thải, nước thải, khí thải được thải ra một lượng lớn gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường trầm trọng, đang ở mức báo động và có xu hướng ngày càng gia tăng. Trong đó, nguồn khí thải do hoạt động các phương tiện vận tải chiếm một phần lớn và cực kỳ nghiêm trọng.
Lượng khí thải từ các phương tiện giao thông vận tải vào bầu khí quyển hàng năm rất lớn, gây ô nhiễm môi trường không khí và làm gia tăng các vấn đề môi trường toàn cầu như mưa axit và hiệu ứng nhà kính.
Ở Việt Nam, lượng khí thải được sinh ra chủ yếu là do sự phát thải của các phương tiện vận tải đường bộ và chiếm hơn 70% lượng ô nhiễm không khí. Trong đó, xe máy là phương tiện tạo ra lượng khí thải lớn nhất. Chất lượng xe máy ở nước ta đang ở mức thấp, tiêu hao nhiều nhiên liệu, tuổi thọ thấp…do đó hệ số phát thải cao.Vì vậy, câu hỏi đặt ra cho tất cả chúng ta là cần phải làm gì để giảm hệ số phát thải xe máy đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường không khí hiện nay? Cần một biện pháp hay một ứng dụng công nghệ hiện đại nào đó để có thể đáp ứng được những yêu cầu trên?
Dựa trên các tiêu chí trên, nhóm sinh viên Khoa Môi trường và An toàn giao thông, Ngành Kỹ thuật môi trường giao thông đã tiến hành khảo sát, đo đạc và ứng dụng phần mềm EMFAC2007 để đưa ra lượng phát thải của xe máy tới môi trường Hà Nội.
Dưới đây là biểu đồ thể hiện kết quả nghiên cứu:




Kết luận:
Phương tiện vận tải được xác định là nguồn gây ô nhiễm không khí chủ yếu ở các đô thị lớn của các nước đang phát triển nói chung và của Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam, xe máy là phương tiện giao thông chiếm tỷ lệ lớn (trên 60% nhu cầu đi lại của người dân) do vậy phát thải từ loại phương tiện này là cần được quan tâm để góp phần giảm ô nhiễm không khí từ hoạt động GTVT.
Đề tài ““Nghiên cứu ảnh hưởng ảnh hưởng của vận tốc chuyển động tới hệ số phát thải của xe máy dựa trên phần mềm EMFAC 2007” được thực hiện để xác định mức độ ảnh hưởng của vận tốc tới khả năng phát thải ô nhiễm trên xe máy. Vận tốc là một tố liên quan rất lớn đến ý thức người điều khiển phương tiện, đến chất lượng tổ chức giao thông và cơ sở hạ tầng giao thông đô thị.
Trong phạm vi đề tài, chúng tôi sử dụng phần mềm xác định hệ số phát thải EMFAC2007 để khảo sát sự thay đổi hệ số phát thải của một số chất như CO, SO2, NOx và HC theo vận tốc của phương tiện. Cụ thể:
- Cố định nhiệt độ và độ ẩm trung bình theo giá trị nhiệt độ và độ ẩm trung bình tháng 4 của Hà Nội (23,80C và 86%).
- Dải vận tốc: 5 – 10 – 15 – 20 – 25 – 30 – 35 -  40 – 45 – 50 – 55 – 60 – 65  (km/h)
Kết quả:
- Đối với CO: Vận tốc ảnh hưởng rất lớn tới khả năng phát thải khí CO của xe máy. Xe di chuyển chậm (5km/h như trong tình trạng tắc đường) thì hệ số phát thải CO cao hơn khi xe chạy với vận tốc trung bình từ 20 ÷ 35km/h. Xe di chuyển với tốc độ nhanh (trên 65km/h) khả năng phát thải CO cũng rất cao do nhiên liệu cháy không hoàn toàn. Di chuyển với vận tốc trung bình từ 20 ÷ 35km/h thì mức phát thải CO là nhỏ nhất.
- Đối với SO2: mức phát thải SO2 của xe máy là không đáng kể, rất nhỏ, chỉ ~ 0,002g/km, và hầu như không bị ảnh hưởng bởi vận tốc chuyển động.
- Đối với NOx: với tốc độ di chuyển của xe máy trong đô thị thì mức phát thải NOx vào khoảng 0,8 ÷ 1,2g/km. Vận tốc tăng thì mức phát thải NOx càng lớn, đây là điểm khác với xe ôtô khi loại xe ôtô được trang bị bộ xúc tác 3 lớp.
- Đối với HC: Mức phát thải của HC tương đối là nhỏ dao động trong khoảng 2-4 g/km. Ảnh hưởng của vận tốc tới hệ số phát thải HC không ổn định.
- Đối với CO2: Mức phát thải khí CO2 của xe máy là rất cao và có xu hướng giảm khi vận tốc tăng. Khi xe chạy càng nhanh thì thải ra khí CO2 càng giảm.
Kết quả nghiên cứu cho thấy vận tốc có ảnh hưởng rất lớn tới khả năng phát thải các chất gây ô nhiễm không khí từ hoạt động của xe máy. Do vậy, ý thức của người tham gia giao thông đóng vai trò hết sức quan trọng để góp phần giảm thải từ hoạt động này. Ý thức tham gia giao thông tốt, hạn chế tình trạng ùn tắc giao thông, giúp phương tiện di chuyển với tốc độ ổn định, không di chuyển quá chậm sẽ giảm lượng ô nhiễm phát sinh. Không nên phóng nhanh vượt ẩu vì hành vi đó cũng làm gia tăng phát thải các chất ô nhiễm vào không khí. Thay đổi ý thức của người tham gia giao thông là biện pháp hiệu quả mà dễ thực hiện.